مهارت های زندگی و اهمیت آموزش آنها
مهارت های زندگی مجموعه ای از مهارت های اساسی هستند که از طریق یادگیری و یا تجربه مستقیم زندگی به کار می روند. این مهارت ها افراد و گروه ها را قادر می سازند تا به طور موثر با مسائل و مشکلاتی که معمولاً در زندگی روزمره با آن مواجه می شوند، برخورد کنند.
مهارت های زندگی شامل مواردی مثل خلاقیت، تفکر انتقادی، حل مسئله، تصمیم گیری، توانایی برقراری ارتباط و همکاری، همراه با مسئولیت فردی و اجتماعی است. داشتن مهارت های زندگی برای داشتن جامعه ای سالم و موفق بسیار ضروری است.
البته از نظر هر کس مهارت هایی که در زندگی ضروری هستند متفاوت است و این بستگی به شرایط و محیط زندگی فرد دارد. شخصی که در یک جامعه روستایی دور افتاده زندگی می کند ممکن است رانندگی ماشین را در فهرست مهارت های ضروری خود قرار دهد.
با این حال، این مهارت برای یک فرد شهری احتمالاً رتبه بسیار پایینی خواهد داشت. مهارت های زندگی نگرش های درستی را ایجاد می کنند تا افراد هوشمندانه فکر کنند، هوشمندانه عمل کنند و آگاهانه زندگی کنند.
مهارت های زندگی قدرت فرد را برای زنده ماندن در دنیای مجازی در قرن 21 که با سرعت در حال پیشرفت است، افزایش می دهد.
مهارت های زندگی مهارت های فردی و بین فردی، شناختی، روانی و اجتماعی هستند که افراد را قادر می سازد تا به طور مناسب حالات عاطفی خود را مدیریت کنند و برای یک زندگی فعال، ایمن و سازنده تصمیم گیری کنند.
اهمیت آموزش مهارت های زندگی
یک جامعه موفق به شهروندانی فعال، آگاه و مسئول نیاز دارد که بخواهند و بتوانند مسئولیت خود و جامعه خود را بر عهده بگیرند.
موفقیت و سربلندی یک جامعه ی به شهروندانی بستگی دارند که ویژگی های زیر را داشته باشند:
• از حقوق و وظایف خود به عنوان شهروند آگاه باشند
• در جریان مسائل اجتماعی و سیاسی باشند
• نگران رفاه دیگران باشند
• می توانند به وضوح نظرات و استدلال های خود را بیان کنند
• قادر به تأثیرگذاری بر جهان از طریق توسعه علم و دانش هستند
• در جوامع خود نقش سانده و فعالیت دارند
• مسئولیت عملکرد خود را می پذیرند
این توانایی ها بدون کمک توسعه نمی یابند. افراد از طریق آموزش مهارت های زندگی را یاد می گیرند. ما برخی از مهارت های زندگی را از طریق تجربه روزمره ما در خانه یا محل کار به دست می آوریم.
اما برای اینکه شهروندانی فعال در جامعه پیچیده و متنوع امروزی باشیم، تنها تجربه روزمره کافی نیست. اینجا است که آموزش مهارت های زندگی ضرورت پیدا می کند.
آموزش مهارت های زندگی چه سودی برای جوانان دارد؟
آموزش مهارت های زندگی به آن ها کمک می کند تا اعتماد به نفس خود را توسعه دهند و با تغییرات و چالش های مهم زندگی مانند تبعیض قومی یا نژادی با موفقیت کنار بیایند.
آموزش مهارت های زندگی آنها را قادر می سازد تا تخصص و تجربه های خود را توسعه دهند و سپس از این تجربه و تخصص برای گرفتن حقوق، درک مسئولیت های خود و مشارکت مثبت استفاده کنند.
آموزش مهارت های زندگی جوانان را برای روبرو شدن با چالش ها و فرصت های زندگی در بزرگسالی و موقعیت های کاری آماده می کند.
آموزش مهارت های زندگی برای کودکان
صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) بر رشد کودک به عنوان یک انسان یکپارچه تمرکز دارد. آموزش مهارتهای زندگی وسیله ای مهم برای تجهیز جوانان برای کنارآمدن با چالش ها و خطرات در زندگی شان و امکان مشارکت سازنده در جامعه است. (یونیسف)
یادگیری مهارت های زندگی باید از سنین پایین آغاز شود و با بزرگ شدن و رشد عقلی تقویت و توسعه داده شوند. آموزش مهارت های زندگی برای کودکان، آنها را برای زندگی در بزرگسالی آماده می کند.
کودکان باید مهارت های پایه زندگی را یاد بگیرند و سپس در زندگی روزمره به واسطه ی تجربیات خود آن را گسترش دهند.
مهارت های زندگی ظرفیت های اجتماعی، عاطفی و شناختی ما را برای حل مشکل و دستیابی به اهداف گرد هم می آورند. مطالعات نشان داده اند که مهارت های زندگی کودکان پایه و اساس موفقیت آن ها در مدرسه و زندگی آینده است.
یادگیری و آموزش مهارت های زندگی از نظر یونیسف
اصول، مفاهیم و استانداردها نشان می دهند که در کنار سواد و حساب، مهارت های زندگی در نتیجه آموزش با کیفیت یاد گرفته می شوند.
همچنین واجب است برای آموزش مهارت های زندگی سواد اجتماعی را هم به کودکان خود آموزش دهیم .
نقش معلم و مربی در آموزش مهارت های زندگی کودکان
فقط یک مربی عاقل و ماهر می تواند تجربه یادگیری واقعی مهارت های زندگی را برای یک یادگیرنده فراهم کند.
ما باید کودکان خود را نسبت به اهمیت یادگیری و آموزش مهارت های زندگی حساس کنیم. با آموزش مهارت های زندگی به شیوه ای صحیح، می توانیم این مهارت ها را در آن ها توسعه دهیم.
در آموزش مهارت های زندگی باید کودکان را تشویق کنیم تا:
• واقعیت ها را کشف و بررسی کنند
• موقعیت ها را به طور انتقادی تجزیه و تحلیل کنند
• و خود را به شیوه ای خلاقانه با احترام به ارزش های انسانی ابراز کنند.
تخصص کودکان در مهارت های مختلف زندگی به آن ها کمک می کند تا به یک انسان یکپارچه تبدیل شوند.
ما نمی توانیم فرض کنیم که فرد هر چیزی را که در کلاس درس ارائه می شود یا خارج از کلاس درس می آموزد، یاد می گیرد. بهترین روش، ارائه آموزش مداوم برای یادگیری بهتر است.
مربی محیط آموزشی خانگی را برای فراگیران خود فراهم می کند. او مشارکت بهتر در یادگیری را تضمین می کند. معلم از یادگیری شاد و راحت برای آموزش مهارت های زندگی پایه مانند خودآگاهی، حل مسئله، تصمیم گیری، تفکر خلاق، تفکر انتقادی استفاده می کند.
برخی از نکات مهم در حین پرورش و آموزش مهارت های زندگی کودکان در کلاس
بحث و پرسش متقابل را در گروه ها تشویق کنید
ارتباط به دانش آموزان کمک می کند تا در یادگیری مشارکت کنند و یادگیری فعال را تضمین می کند. هنگامی که معلم از دانش آموزان خود سوالی می پرسد، دانش آموزان در پاسخ مربوطه فکر می کنند و در یادگیری مشارکت می کنند.
معلم در کلاس خطاهای دانش آموزان را اصلاح، تصحیح و راهنمایی می کند. دانش آموزان نظرات، ایده ها و مفهوم خود را به راحتی با همسالان خود به اشتراک می گذارند و اعتماد به نفس آنها افزایش می یابد.
آموزش مهارت های زندگی برای کودکان باید به صورت پویا باشد
مربی می تواند از تکنیک های آموزشی زیر برای آموزش مهارت های زندگی در بین دانش آموزان استفاده کند.
• نقش بازی
• طوفان فکری
• بازی ها
• کار جفتی
• کار گروهی
• بحث آزاد / مناظره
آموزش مهارت های زندگی از طریق نقش آفرینی
در روش نقش بازی کردن برای آموزش مهارت های زندگی، کودکان احساس یک فرد را در یک موقعیت واقعی مشابه تجربه می کنند. از نقش آفرینی می توان در موارد زیر استفاده کرد:
• توسعه مهارت های خاص مانند مذاکره، قاطعیت، ارتباط و خودآگاهی
• بحث در مورد مسائل حساس مانند جنسیت که ممکن است معلم با آن احساس ناراحتی کند
• شفاف سازی مفاهیم جدید و ناآشنا
• نشان دادن اینکه چگونه می توان یک مهارت را در یک موقعیت خاص به کار برد
نقش آفرینی به زمان کمی نیاز دارد و لزوماً تمرین نمی شود.
آموزش مهارت های زندگی از طریق طوفان فکری
طوفان فکری به بیان آزادانه ایده ها در مورد یک موضوع یا سوال معین گفته می شود. در روش طوفان فکری برای آموزش مهارت های زندگی، اطمینان حاصل کنید که همه دانش آموزان مورد توجه قرار می گیرند.
دانش آموزان را تشویق کنید تا ایده ها و دیدگاه های خود را به صورت خودجوش بیان کنند.
آموزش مهارت های زندگی از طریق بازی
بازی ها فعالیت های جالب و هیجان انگیزی بوده و دارای قوانینی هستند که می توان از آنها در موارد زیر استفاده کرد:
• روشن کردن مسائل دشوار
• بحث در مورد مسائل حساس
• افزایش تعامل در یک گروه
• یادگیری و تمرین مهارت های جدید زندگی
• افزایش شناخت کودکان از یکدیگر
• جالب کردن نمایش ها
از بازی کردن می توان برای آموزش مهارت های زندگی برای در کودکان دبستانی استفاده کرد و مهارت های ذکر شده در قسمت بالا را در آن ها تقویت کرد. می توانید بازی های مانند پریدن از طناب را انتخاب کنید که معمولاً موقعیت هایی مانند حل مسئله و تصمیم گیری را ایجاد می کند.
این بازی باید برای آموزش مهارت های زندگی و ارزش هایی مانند کار تیمی، اتحاد، احترام و همکاری به کودکان به کار گرفته می شود.
آموزش مهارت های زندگی از طریق بازی کردن برای دانش آموزان متوسطه
یکی از مهمترین مهارت های زندگی که به نوجوانان در قطع متوسطه باید آموزش داد، کنترل و مدیریت استرس است. از بازی کردن می توان برای آموزش این مهارت استفاده کرد.
روش پیشنهادی
• بازی مناسب را شناسایی کنید
• قوانین بازی را تعیین کنید
• شرکت کنندگان را شناسایی کنید
• قوانین و شرایط بازی را تعیین کنید
• بازی را اجرا کنید
نمونه ای از یک بازی با کارت ها در مقابله با استرس
• دو دسته کارت آماده کنید. روی هر کارت در یک مجموعه کلمه ای بنویسید که یک عامل استرس زا را نشان می دهد که ممکن است شامل فشار همسالان، ترس معاینه پزشک، تغییرات بدن و انتظارات خانواده باشد. روی دسته دیگر کارت ها در هر کدام یک فعالیت مناسب بنویسید که به فرد کمک می کند تا با استرس کنار بیاید
• دانش آموزان را در گروه ها قرار دهید
• کارت ها را با هم مخلوط کنید و به هر گروه اجازه دهید از هر مجموعه یک کارت انتخاب کند
• به یادگیرندگان اجازه دهید بازی هایی را انجام دهند که به آنها کمک می کند تا با استرس های مختلفی که روی کارتشان نوشته شده است کنار بیایند
• سپس معلم با تاکید بر نکات اصلی مطرح شده درس را به پایان می رساند و هرگونه تصور غلط را اصلاح می کند.
روش مناظره برای آموزش مهارت های زندگی
مناظره بحثی است که شامل دو طرف مخالف می شود و هر گروه در مورد موضوع یا موضوعی نظر یا دیدگاه خود را بیان می کنند. هر گروه به طور رقابتی تلاش می کند تا طرف دیگر را در بحث خود به دست آورد. در پایان مناظره گروهی که امتیاز بیشتری داشته باشد برنده اعلام می شود.
در این قسمت نمونه هایی از موضوعات پیشنهاد شده است که در آنها می توان از مباحثه برای آموزش مهارت های زندگی استفاده کرد:
• مذاکره
• ارتباط موثر
• اذعان
• تصمیم گیری
• حل منازعه بدون خشونت
هنگامی که از مناظره برای آموزش مهارت های زندگی استفاده می کنید، تصورات نادرست را تصحیح کنید و نظرات بیان شده در مناظره را توضیح دهید.
فعالیت میدانی یکی از بهترین تکنیک های آموزش مهارت های زندگی است
فعالیت میدانی فرصتی برای کودک است که مستقیماً درگیر شود و حقایق را در موقعیت های واقع زندگی بررسی کند. دانش آموزان ارتباط مستقیم با انواع مختلف افراد پیدا می کنند.
در فعالیت میدانی، آنها داده ها را جمع آوری می کنند، مصاحبه انجام می دهند و تجربه زندگی دست اول دارند. دانش آموزان برای تکمیل مطالعه سوالاتی را طراحی می کنند و از اعضای بزرگتر خانواده سوال می پرسند.
فعالیت اجتماعی یک فرصت عالی برای آموزش مهمترین مهارت های زندگی به کودکان است
این روش مهارت های مختلف زندگی مانند تصمیم گیری بین فردی و درون فردی، تفکر خلاق، تفکر انتقادی و غیره را ادغام می کند. دانش آموزان مهارت های ارتباط موثر را در حین انجام چندین کار در این زمینه توسعه می دهند.
معلم به دانش آموزان کمک می کند تا تجربه یادگیری واقعی را احساس کنند. معلم تورهایی را برای دانش آموزان خود ترتیب می دهد. یعنی امکان بازدید از مکان های مختلف مثل بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، کارخانه، بانک یا مکان های مورد نیاز را فراهم می کند.
در بحث آموزش مهارت های زندگی، مهم ترین مهارت هایی که باید به کودکان آموزش داد شامل موارد زیر می شود:
تمرکز و خودکنترلی
یکی از موارد مهم در آموزش مهارت های زندگی، تمرکز و خود کنترلی است. کودکان برای رسیدن به اهداف خود به این مهارت نیاز دارند، به خصوص در دنیایی که پر از حواس پرتی و بار اطلاعاتی است.
مهارت تمرکز و خودکنترلی شامل توجه، اعمال خویشتن داری، به خاطر سپردن قوانین و انعطاف پذیری تفکر است.
مدیریت پول
مدیریت پول و مسائل مالی را باید حتما در آموزش مهارت های زندگی در نظر بگیرید. با جوانان در مورد دیدگاه های خود در مورد پول و در مورد دیدگاه های آنها در مورد پول صحبت کنید و درک کنید که فرهنگ در این دیدگاه ها نقش دارد.
چند ایده برای آموزش مسائل مالی
وقتی چیزی می خرید، از جوانان بخواهید به رسید نگاه کنند تا ببینند به دلیل مالیات بر فروش چقدر به هزینه اضافه شده است. وقتی جوانان می خواهند چیزی بخرند، از آنها بخواهید مالیات فروش را محاسبه کنند.
سعی کنید از سیستم پاکت برای یادگیری بودجه بندی استفاده کنید: برای هر دسته از هزینه ها (پول برا تفریح و غیره) پاکت های نقدی به فرزندان خود بدهید و وقتی پول تمام شد، دیگر خبری از پول نیست.
برای آموزش مهارت های زندگی مربوط به مسائل مالی، کودکان را تشویق کنید که برنامه پس انداز داشته باشند و پول خود را به پس انداز کوتاه مدت و بلندمدت، پول جیبی و غیره تقسیم کنند.
خانه داری
خانه داری یکی دیگر از موضوعات مهم در آموزش مهارت های زندگی است. سعی کنید کودک خود را در کارهای روزمره که در خانه انجام می دهید مثل تمیز کردن اثاثیه منزل، شستن ظروف، چیدن میز غذا و غیره مشارکت دهید.
اینگونه کودک شما حس مسئولیت پذیری پیدا می کند و با وظایفی که در آینده در زندگی به عهده او است آَشنا می شود. البته آموزش مهارت های زندگی در این زمینه باید با نظارت شما انجام شود و توانایی های فرزند خود را نیز در نظر بگیرید.
توانایی برقراری ارتباط
آموزش مهارت های زندگی مربوط به روابط اجتماعی بسیار حائز اهمیت است. افرادی که توانایی برقراری روابط سالم و درست را با دیگران دارند در زندگی کاری و احساسی خود موفق تر از سایرین هستند.
سعی کنید از سنین پایین ارتباط فرزند خود با همسالانش را گسترش دهید. البته داشتن روابط با دیگران حتما باید با آگاهی و نظارت والدین باشد. کودکان از طریق بازی کردن نحوه آداب معاشرت اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران را یاد می گیرند.
داشتن شغل مناسب و درآمد
برای آموزش مهارت های زندگی مربوط به داشتن شغل مناسب، در صورت امکان فرزندتان را با خود به کار ببرید تا ببینند در روز کاری شما و همکارانتان چه کاری انجام می دهید است. آنها را تشویق کنید تا با همکاران شما صحبت کنند تا در مورد جنبه های شغلی خود و همچنین شغل شما اطلاعات کسب کنند.
بهداشت
بهداشت از دیگر موضوعات مهم است که در آموزش مهارت های زندگی برای کودکان باید حتما مورد توجه قرار گیرد. ضرورت رعایت بهداشت فردی را به فرزند خود بفهمانید و سعی کنید به طور عملی به او آموزش دهید.
برای مثال شستن دست ها بعد از دستشویی و قبل از غذا و مسواک زدن را بخشی از روال صبح و عصر قرار دهید. اجازه دهید کودکان مسواک، خمیر دندان و نخ دندان خود را انتخاب کنند
مهارت های زندگی روزمره
مهارت های زندگی روزمره مثل خریدن بلیط اتوبوس و زدن کارت اتوبوس را در برنامه آموزش مهارت های زندگی به کودک خود قرار دهید.
هم چنین می توانید در مورد سایر اشکال حمل و نقل عمومی، مانند تاکسی، قطار، سیستم مترو، هواپیما، و اتوبوس چارتر صحبت کنید و یا علائم تابلوهای راهنمایی رانندگی را به آنها توضح دهید.
یا برای مثال در مورد اهمیت حفظ و نگهداری مدارک مهم مثل شناسنامه، کارت ملی، گواهینامه با آن ها صحبت کنید و به او کمک کنید تا پوشه ای مخصوص تهیه کند و مدارکش را داخل آن قرار دهد.
یکی از مهم ترین مشکلاتی که این روزها نیازمند توجه و راه حل های سریع است، کمبود مهارت های زندگی برای نسل جدید است.
زیرا در بازده موسسات آموزشی کمبود مهارت های زندگی وجود دارد. در نتیجه، بسیاری افراد در شغل و زندگی شخصی خود به دلیل فقدان این مهارت هایی که باید داشته باشند شکست می خورند.
آموزش مهارت های زندگی به کودکان کمک می کند تا:
• مهارت های ارتباطی و مشارکتی کسب کنند
• ابزارهای مهم برای توسعه و پیشرفت در اختیار آنها قرار می گیرد
• راه های جدیدی برای تفکر و حل مسئله بیابند
• روش هایی برای نحوه معاشرت و پیدا کردن دوستان جدید پیدا می کند
• و تأثیر آنها روی زندگی اش را تشخیص می دهد
مهارتهای زندگی همچنین به کودکان و نوجوانان کمک می کند تا در موقعیت هایی که ممکن است والدین یا معلمانشان در دسترس نیستند، خودشان به تنهایی اقدام کنند. هم چنین به جای سرزنش دیگران، مسئولیت کاری را که انجام می دهند را بر عهده بگیرند.
منابع
- سایت rajeevelt
- سایت britishcouncil
Arabic
Chinese (Simplified)
English
French
German
Italian
Persian
Portuguese
Russian
Spanish
بدون دیدگاه